Бу ҳақда EurasiaPluse ахборот агентлиги хабар берди.
Март ойида Ўзбекистон автомобиль бозорида умумий сотувлар пасайди. Бу ҳақда Иқтисодий тадқиқотлар ва ислоҳотлар маркази (ИТИМ) ҳисоботида айтилади.
Ўтган ой якунларига кўра, республикада автомототранспорт воситалари (шу жумладан, енгил автомобиллар) савдоси февралга нисбатан 3% камайиб, 76,8 минг донани ташкил этди. Енгил автомобиллар сегментида сотувлар 3,4% камайди — деярли 65 мингтагача (февралда 67,2 мингта эди).
ИТИМ маълумотларига кўра, 2024 йил март ойида автомобиллар савдоси 2023 йил мартига нисбатан 12,9%, 2025 йил март ойида эса реализация яна 32,7% камайди.
Бирламчи бозор
Енгил автомобилларнинг бирламчи бозорида савдолар февралга нисбатан 6% камайиб, 22,4 мингта автомобилни ташкил этди. Бироқ йиллик ҳисобда фаолликнинг 3% га ўсиши қайд этилди.
Хорижий автомобиллар ва электромобиллар сегментидаги ўсиш
Чет эл енгиль автомобиллари савдоси ўсишда давом этмоқда: март ойида улар 28% ошиб, 2,7 минг донани ташкил этди. Йиллик ҳисобда ўсиш 13% ни ташкил этди.
Ишлатилган электромобиллар сегментида ҳам ўсиш қайд этилди: савдолар бир ой ичида 10% ўсди ва ўтган йилнинг мартига нисбатан уч баравар кўпайиб, тахминан 1800 донага етди.
Иккиламчи бозор
Енгил автомобилларнинг иккиламчи бозорида фаоллик бироз пасайди — 2%, умумий савдо ҳажми 42,5 минг донани ташкил этди.
ИТИМнинг таъкидлашича, март ойида сотувлар қисқа муддат пасайганига қарамай, автобозорининг айрим сегментларида хорижий ишлаб чиқарилган енгил автомобиллар ва фойдаланилган электромобиллар тоифаларида барқарор ўсиш қайд этилган. Бирламчи автобозордаги фаоллик ҳам йиллик ижобий динамикани сақлаб турибди.
Макроиқтисодиёт ва ҳудудий тадқиқотлар институти аввалроқ март ойида эски автомобиллар ва электромобиллар нархи пасайишда давом этгани ҳақида хабар берган эди. Айниқса, кўп масофа босиб ўтган автомобилларнинг нархи сезиларли даражада пасайди, маҳаллий ва хорижий ишлаб чиқарувчиларнинг машҳур моделлари ҳам шулар жумласидан.
Фаолликнинг пасайиши учун зарурий шартлар
Автомобиль олди-сотди битимлари сонининг қисқариши январь-февраль ойларида хорижий автомобиллар импортининг сезиларли даражада камайиши фонида содир бўлмоқда.
«Газета.uz» ўрганган Божхона қўмитаси маълумотларига кўра, январь-март ойларида автомашиналар импорти ўтган йилнинг биринчи чорагига нисбатан 3,2 баробар қисқарган — 22 186 тадан 6 888 тагача. Етказиб бериш ҳажми 4,2 баравар камайган — 488 миллион доллардан 115,1 миллион долларгача.
Бензинли автомобиллар импорти қарийб 3,6 баробар — 14 749 тадан 4 137 тага, электромобиллар — 5 178 тадан 2 657 тага (1,9 баробар), гибрид автомобиллар — 2 250 тадан 94 тага (24 баробар) камайди. Импортнинг қисқаришига қуввати импорт ҳажмидан бир неча баравар кам бўлган Пискент автополигонида импорт автомобилларни синовдан ўтказиш тартиби жорий этилгани таъсир кўрсатмоқда.
2024 йилда Ўзбекистонга умумий қиймати 1,32 миллиард долларлик 74 505 дона енгил автомобиль олиб кирилган. 2023 йил билан солиштирганда, сони кўрсаткичда 7,1% (5 730 дона), пул кўринишида эса 33,1% (-633 миллион доллар) камайган.
Савдо ҳажмининг пасайишига яна бир сабаб автотранспорт воситаларини рўйхатдан ўтказиш тўловларининг 68 бараварга ошгани бўлди — ўтган йилнинг 1 апрелидан буён бензинли транспорт воситасини рўйхатдан ўтказиш 5,4 миллион сўмни ташкил этади. Бу омил Марказий банкнинг октябрь ойидаги шарҳида ҳам қайд этилган. Оқибатда ҳайдовчилар рўйхатдан ўтиш ўрнига, автомобилни тасарруф этиш ҳуқуқига ишончнома олмоқда.
Вазиятга автокредитлар ҳажмининг пасайиши ҳам таъсир кўрсатмоқда. 2024 йилда уларни бериш тартиби қатъийлаштирилгач, фуқаролар томонидан 17,08 триллион сўмга автомобиль кредитлари ажратилди, бу 2023 йилга нисбатан 2,1 баравар кам.
Фото: gazeta.uz сайтидан олинди