Орталық Азия елдері мен Қытай арасындағы өзара сенімді нығайту — еш күмәнсіз, аса маңызды міндет. Айқын нәрсе – болашақта бұл өңір мен Бейжің арасындағы диалог одан әрі тереңдей түседі. Бұл туралы Эдуард Полетаев жазды деп хабарлайды EurasiaPluse.kz.
17 маусым күні Астанада өткен «Орталық Азия – Қытай» екінші саммитінде сөйлеген сөзінде Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев ҚХР Төрағасы Си Цзиньпинге өңір елдерімен ынтымақтастыққа бейілділігі үшін алғыс білдіріп, бұл елдердің басшыларына өзара іс-қимылға үнемі қолдау көрсетіп келе жатқандары үшін ризашылығын жеткізді.
Қытайдың жетекші «Жэньминь жибао» басылымының дерегінше, 2024 жылы Қытай мен Орталық Азия елдері арасындағы сауда көлемі рекордтық $94,8 млрд-қа жеткен. Қытайдың өңір елдеріне құйған жиынтық инвестициясы $30 млрд-тан асқан. «Бір белдеу – бір жол» бастамасы аясындағы ынтымақтастық нақты нәтижелер беріп, өңір халқының игілігіне жұмыс істеуде.
Қытай Қазақстанмен қарым-қатынасты аса маңызды бағыт ретінде қарастырады. Екіжақты байланыстар гүлдену кезеңінде, болашақта бұдан да ауқымды мүмкіндіктерге жол ашпақ. Бейжің Астананы тұрақты әрі дамып келе жатқан серіктес ретінде көргісі келеді, бұл – өзара ниет.
«Көршілес Қытай Қазақстан үшін мәңгілік әрі сенімді стратегиялық әріптеске, шынайы досқа айналды, – деді Мемлекет басшысы. – 80 миллион халқы бар, табиғи ресурстарға бай өңіріміз халықаралық қатынастардың, сауда-экономикалық, инвестициялық және гуманитарлық ынтымақтастықтың маңызды субъектісі ретінде позициясын нығайтып келеді. Бұл оң үрдісте Қытаймен жан-жақты серіктестіктің рөлі ерекше. Мен Орталық Азия мен Қытай арасындағы қарым-қатынастың мәңгілік, «барлық ауа райына төзімді» әрі жан-жақты стратегиялық әріптестік деңгейіне көтерілгенін зор қуанышпен атап өткім келеді».
Си Цзиньпиннің бұл – Қазақстанға алтыншы, ал Орталық Азияға сегізінші ресми сапары. Бұл сапарлар Қытайдың Қазақстанға деген саяси-экономикалық мүддесінің жоғары екенін айғақтайды. Сонымен бірге, Қасым-Жомарт Тоқаевтың дипломат ретіндегі тәжірибесі мен Қытайдың құндылық жүйесін терең түсінуі де маңызды рөл атқарады.
Өз сөзінде Тоқаев қолда бар мүмкіндіктерді ұштастыру Қытаймен одан әрі серпінді және өзара тиімді ынтымақтастықтың берік іргесін қалайтынын айтты (соңғы 5 жылда өңір ішіндегі тауар айналымы едәуір артты, $10 млрд-тан асты, ал 2024 жылы Қытай Орталық Азияның сыртқы саудасының шамамен 40%-ын құрады, Қазақстан мен Қытай арасындағы өзара сауда көлемі $44 млрд-қа жетті).
Айта кетерлігі, Си Цзиньпин 2013 жылы Астанада жария еткен «Бір белдеу – бір жол» бастамасында Қазақстан Еуропа мен Азияны жалғайтын географиялық көпір ретінде көрінеді. Сонымен қатар, Қазақстан көршілес ірі экономиканың мүмкіндіктерін пайдалана отырып, даму жолын жалғастыруда. «Қазақстанның экономикалық өсімінің маңызды бөлігіне айналған қытайлық инвестициялар $26 млрд-тан асты, – деді Тоқаев. – Қазіргі таңда елімізде қытайлық капиталдың қатысуымен 5 мыңдай кәсіпорын жұмыс істеп жатыр».
Жалпы, Қазақстан мен Қытай арасындағы әріптестік объективті факторларға негізделген әрі кешенді сипатқа ие. Бұл қатынастар өңірдегі бейбітшілік пен тұрақтылық үшін аса маңызды. Олар теңдікке және экономикалық прагматизмге сүйенуі тиіс. Президент атап өткендей, саммит Орталық Азия елдері арасындағы тату көршілік пен орнықты дамуға деген ортақ мүддені растады. Сонымен қатар, ұсынылған бастамалар мәңгілік достық пен стратегиялық әріптестіктің берік негізіне айналатынына сенім білдірілді.