Қазақстанда жанармай мен дизель отынының бағасын мемлекеттік реттеу тоқтатылады. Бұл туралы энергетика министрінің бұйрығының жобасы «Ашық НҚА» порталында талқылауға ұсынылды. Талқылауға небәрі бес күн бөлінген, бұл шешімнің алдын ала қабылданып қойғанын көрсетеді.
Баға қалай өзгереді?
Сарапшылардың пікірінше, 1 ақпаннан бастап бензин мен дизель отынының бағасы күрт көтерілуі екіталай. Мұндай жағдай қоғамда жаппай наразылық пен әлеуметтік шиеленісті туындатуы мүмкін. Сондықтан бағаның біртіндеп өсуі ықтимал.
Энергетика министрлігі хабарлағандай, қазіргі кезде Қазақстанда жанармай бағасы әлемдегі ең төмен деңгейде. Бұл фактор бірқатар мәселелер туындатып отыр:
- Отын тапшылығы;
- Өндіріс саласының жаңғыртылуының тоқтауы;
- Жанармайды заңсыз экспорттау.
Салыстырмалы жанармай бағасы
Қазақстанда бензиннің 1 литрінің шекті бағасы – 205 теңге. Ал бұл отынды «сұр схемалар» арқылы немесе көлік бактарында Ресейге экспорттап, 288 теңгеге, Қырғызстанға 385 теңгеге сатуға болады.
Дизель отынының Қазақстандағы құны – 295 теңге. Ресейде оның орташа бағасы – 355 теңге, ал Қырғызстанда – 427 теңге. Мұндай айырмашылық бюджеттің кедендік баж салығынан түсетін кірісін жоғалтуына және мұнай өңдеу зауыттарының (МӨЗ) модернизациясына бөлінетін қаржының жетіспеуіне әкелуде.
Бағаның өсуі инфляцияға қалай әсер етеді?
Экономистердің есебінше, жанармай бағасының 10%-ға өсуі инфляцияны шамамен 1%-ға арттыруы мүмкін. Сондықтан үкіметтің басты міндеті – бағаны бақылауда ұстай отырып, экономикалық тұрақтылықты қамтамасыз ету.