«The Atlantic» бас редакторы АҚШ-тың хуситтерге соққы беру жоспары туралы топтық чатқа кездейсоқ қосылғаны жайлы баяндайды.
АҚШ-та билікке мүлде есінен айырылған бір топ ақымақ келді деп ойлаймын. Сондықтан бұл елдегі жағдайларға қызығушылықпен қарап отырмын. «The Atlantic» журналының бас редакторы Джеффри Голдберг өзінің мессенджердегі Signal қосымшасында қалайша кездейсоқ жоғары лауазымды шенеуніктердің, соның ішінде Қорғаныс министрі мен Вице-президент Вэнстің қатысуымен Йемендегі хуситтерге қарсы әскери соққыны талқылаған чатқа қосылғанын айтып берді.
«Трамп әкімшілігі маған әскери жоспарларын кездейсоқ жіберіп алды»
АҚШ-тың ұлттық қауіпсіздік жетекшілері мені Йеменге жасалатын әскери соққылар жайлы чатқа қосты. Алғашында бұл шындыққа жанаспайды деп ойладым. Бірақ сосын бомбалар түсе бастады.
2025 жылдың 15 наурызында, Шығыс уақытымен түскі 2-ден кейін әлем АҚШ-тың Йемендегі хусит нысандарын бомбалағанын білді. Ал мен бұл шабуыл туралы екі сағат бұрын хабардар болдым. Себебі сағат 11:44-те Қорғаныс министрі Пит Хегсет маған әскери операция жоспарын жіберді. Онда қару-жарақтың түрі, нысаналар және шабуыл уақыты нақты көрсетілген еді.
Бұл қалай басталды?
Бәрі 2023 жылы қазанда ХАМАС Израильдің оңтүстігіне басып кіргеннен кейін басталды. Иран қолдайтын хуситтер Израиль мен халықаралық сауда кемелеріне шабуыл жасай бастады. Байден әкімшілігі 2024 жылы оларға қарсы нақты жауап қайтара алмады. Ал Трамптың жаңа әкімшілігі қатаң жауап беруге уәде етті.
2025 жылғы 11 наурызда мен Signal-дан «Майкл Уолтц» есімді адамнан байланыс сұрауын алдым. Ол өзін ұлттық қауіпсіздік жөніндегі кеңесші ретінде таныстырды. Мен оны бұрын кездескен едім, бірақ бәрібір бұл күмәнді көрінді, өйткені Трамп әкімшілігі журналистермен, әсіресе менімен, қатаң қарым-қатынаста болды.
Сонда да мен бұл сұранысты қабылдадым. Мүмкін Украина, Иран немесе басқа маңызды тақырып талқыланар деп ойладым.
13 наурызда мені «Хуситтер жөніндегі шағын топ» деген Signal чатына қосты. Бұл топта жоғары лауазымды шенеуніктер — Қорғаныс министрі, Сыртқы істер министрі, Қаржы министрі, Вице-президент, тіпті ЦРУ өкілі болған.
Бәрі шынайы ма еді?
Алғашында бұл жалған немесе арандатушылық мақсаттағы симуляция деп ойладым. Бірақ чаттағы пікірлердің мазмұны, жазылу мәнері — бәрі өте шынайы әсер қалдырды. Ешкім менің қатысып отырғаныма мән бермеді.
14 наурызда топтағы адамдар нақты әскери тапсырмалар мен президенттің бұйрықтарын талқылай бастады. Кейбіреулер шабуылды кейінге қалдыруды ұсынды. Басқалары шабуылдың дер кезінде жүргізілуі қажет деп санады. Жауаптар өте шынайы болды.
15 наурызда сағат 11:44-те Хегсет топқа жоспарланған шабуыл жайлы егжей-тегжейлі мәлімет жіберді. Онда нысаналар, қару түрі және шабуыл реті көрсетілген еді. Бұл ақпарат қарсыластар қолына түссе, АҚШ-қа зиян келтіруі мүмкін еді.
13:55-те мен әлеуметтік желілерден Санада (Йемен астанасы) жарылыстар болғанын оқыдым. Бұл чаттағы жоспардың іске асқанын білдіреді.
Заң мен қауіпсіздік бұзылды ма?
Ұлттық қауіпсіздік сарапшылары мен заңгерлердің пікірінше, мұндай ақпарат Signal арқылы жіберілмеуі тиіс. Бұл – заңға қайшы және өте қауіпті. Signal — үкіметтің құпия ақпаратқа арналған ресми каналы емес. Ондай мәлімет тек арнайы жабдықталған орындарда (SCIF) немесе арнайы үкіметтік жүйелер арқылы ғана талқылануы керек.
Сонымен қатар кейбір хабарламалар автоматты түрде жойылып отыратындай етіп бапталған, бұл федералдық жазбаларды сақтау туралы заңдарды бұзуы мүмкін.
Мен мұндай жағдайды бұрын-соңды көрмеппін. Signal-ды кездесу ұйымдастыру немесе қарапайым байланыс үшін қолдануға болады. Бірақ дәл осындай жоғары құпия, әскери сипаттағы әңгімелер мұнда жүрмеуі тиіс. Ал менің кездейсоқ түрде бұл чатқа қосылып кетуім — ұлттық қауіпсіздік саласында үлкен мәселе туындатты.