Air Astana әуе компаниясы ұшақтарының шетелде тіркелуі депутаттардың алаңдаушылығын тудырды. Мәжіліс депутаты Бақытжан Базарбек әуе кемелерінің Ирландияда тіркелуін ұлттық қауіпсіздік пен экономикалық тәуекел тұрғысынан сынады. Бұл туралы EurasiaPluse ақпарат агенттігі хабарлайды.
Әуе кемелерінің «ұлты» мәселесі
Бақытжан Базарбектің айтуынша, Air Astana әуе кемелерінің Ирландияда тіркелуі компанияның Қазақстанға тиесілігін күмәнге айналдырған. Халықаралық азаматтық авиация конвенциясының 17-бабына сәйкес, әуе кемесі қай елде тіркелсе, сол елдің «ұлттығына» ие болады. Демек, Air Astana-ның 50 әуе кемесі Ирландияда тіркелгендіктен, олар Ирландия мемлекетіне тиесілі деп есептеледі.
«Біз ұлттық әуе компаниясына бюджеттен миллиардтаған субсидия бөлеміз, алайда бұл іс жүзінде шетелдік компанияға қолдау көрсету дегенді білдіреді. Бұл мәселе ұлт мүддесіне қайшы келеді», — деді депутат.
Неліктен Ирландия таңдалды?
Депутаттың мәлімдемесіне жауап ретінде көлік министрі Марат Қарабаев халықаралық тәжірибеге тоқталды. Оның айтуынша, көптеген елдер өз әуе кемелерін шетелде тіркейді. Бұл көбіне сақтандыру полистері мен лизинг шарттарын жеңілдету мақсатында жасалады.
«Air Astana-ның кейбір ұшақтары лизинг арқылы алынған, сондықтан олардың тіркеуі бастапқыда басқа елдерде болған. Ирландия авиациялық лизингтің халықаралық орталығы ретінде танымал. Онда салық мөлшері төмен, ал авиациялық лизинг қызметі үшін арнайы сертификат қажет емес. Бұл қаржылық тұрғыдан тиімді», — деді министр.
Тәуекелдер қандай?
Дегенмен, Бақытжан Базарбек мұндай тіркеудің «сағат Х» жағдайында қауіп туғызатынын ескертті. Оның айтуынша, шұғыл жағдай туындаған кезде әуе кемелері Ирландия аумағында қалып қоюы мүмкін.
«Ұлттық мүдде мен қауіпсіздік тұрғысынан әуе кемелерінің Қазақстанда тіркелуі маңызды. Бұл еліміздің әуе көлігі саласындағы тәуелсіздігін қамтамасыз етеді», — деп толықтырды ол.
Ұлттық мүдде және компания басшылығы
Депутат компания басшысы Питер Фостерге қатаң ескерту жасап, ұлттық парламенттің алдында жауапты болуға шақырды. «Air Astana қызметі халыққа қиындық тудырды, ал бұл Парламент – халық мүддесін қорғау орны», — деді Базарбек.
PS
Air Astana әуе кемелерінің шетелде тіркелуі ұлттық әуе көлігі саласындағы өзекті мәселелердің біріне айналды. Бұл жағдай қаржылық тиімділік пен ұлттық қауіпсіздік арасындағы тепе-теңдікті сақтаудың маңыздылығын көрсетеді. Қазақстандық тарап бұл мәселені жан-жақты қарастырып, ұзақ мерзімді шешімдер қабылдауы қажет.