Дональд Трамптың президенттік қызметке кірісе салысымен халықаралық ұйымдардан шығу туралы мәлімдемелері әлемдік қауымдастықты екіұдай күйге түсірді. Оның бұл әрекеттері Біріккен Ұлттар Ұйымының (БҰҰ) болашағына әсер етіп, тіпті ұйымның ыдырауына әкелуі мүмкін. Әскери сарапшы Амангелді Құрметұлы Malim.kz сұрақтарына жауап беріп, бұл жағдайдың ықтимал салдарын талдады.
Трамптың мәлімдемелері және халықаралық құқық
Дональд Трамптың Дүниежүзілік сауда ұйымынан, Париж климат келісімінен және басқа да маңызды халықаралық бастамалардан шығуы халықаралық құқықтық нормалардың шайқалуына алып келуі ықтимал. Сарапшының пікірінше:
- Трамптың бұл әрекеті халықаралық соттың беделін төмендетіп, заңды шешімдердің орындалмауына әкелуі мүмкін.
- Қауіпсіздік Кеңесінің мүшелері арасында аймақтық қақтығыстар бойынша қарама-қайшылықтар күшейіп, орта деңгейдегі елдердің мүдделері назардан тыс қалады.
Мұндай жағдайда әлемдік тәртіптің негізі болған Біріккен Ұлттар Ұйымы әлсіреуі ғажап емес.
Израиль, Иран және Таяу Шығыс
Сұқбат барысында сарапшы Израиль мен Иран арасындағы шиеленістің Трамптың әрекеттерінен ушығуы мүмкін екенін айтты. Әсіресе, Палестина мәселесі мен ХАМАС ұйымына қатысты даулар шешімін таппай, уақытша бейбіт келісімдерге қарамастан, жағдай тұрақсыз болып қала береді.
Трамптың «бизнес келісімдер арқылы» ықпал жасауға тырысатыны белгілі. Бұл әдіс Таяу Шығыстағы дағдарыстың уақытша жеңілдеуіне себеп болуы мүмкін, бірақ ол ұзақ мерзімді тұрақтылықты қамтамасыз етпейді.
Қазақстанға ықпалы
Қазақстанның БҰҰ аясындағы бітімгерлік миссиялары, әсіресе Сирия мен Израиль арасындағы аймақтағы міндеттемелері, Трамптың саясаты нәтижесінде қауіпке ұшырауы мүмкін. Сарапшының айтуынша:
- БҰҰ-ның беделінің төмендеуі Қазақстанның бейбіт келісімдерге қатысуына теріс әсер етуі ықтимал.
- Мұнай бағасының құлдырауы ОПЕК ұйымына мүше елдердің әрекеттеріне байланысты Қазақстан экономикасына қатты соққы болуы мүмкін. Қазақстан мұнайын өндіру қымбат, ал бағаның төмендеуі бұл саланың табыстылығын азайтады.
PS
Сарапшының пікірінше, Дональд Трамптың халықаралық саясаттағы шешімдері тек АҚШ-қа ғана емес, бүкіл әлемге әсер етеді. Оның саясаты Біріккен Ұлттар Ұйымының болашағына қауіп төндіріп, халықаралық құқықтық тәртіптің құлдырауына алып келуі мүмкін. Қазақстан секілді елдер үшін мұндай өзгерістер саяси, экономикалық және қауіпсіздік тұрғысынан үлкен сынақ болады.